top of page

GALILEUSZ (wƂ. Galileo Galilei) (ur. 15 lutego 1564, zm. 8 stycznia 1642) – wƂoski matematyk, astronom, fizyk i filozof, twĂłrca podstaw nowoĆŒytnej fizyki. UrodziƂ się w Pizie. Ojciec Vincenzo Galilei, byƂ matematykiem i muzykiem, matka, Giulia Ammannati. Galileo byƂ najstarszym dzieckiem. Elementarne wyksztaƂcenie pobieraƂ w domu rodzinnym, następnie rozpocząƂ studia na Uniwersytecie w Pizie. W roku 1589 zostaƂ wykƂadowcą matematyki na tym uniwersytecie. Następnie przeniĂłsƂ się na Uniwersytet w Padwie, gdzie do roku 1610 wykƂadaƂ geometrię, mechanikę i astronomię.

 

Galileusz pierwszy systematycznie stosowaƂ metodę doƛwiadczalną w badaniu zjawisk przyrody. Od jego czasów indukcyjne wnioskowanie z doƛwiadczeƄ zastąpiƂo teleologię scholastyków jako przewodnią zasadę nauk przyrodniczych.
W latach 1595-1598, Galileusz udoskonaliƂ tzw. "kompas geometryczny i wojskowy" nadający się do wykorzystania przez mierniczych i wojskowych. Za jego pomocą moĆŒna byƂo dokƂadniej ustawiać dziaƂa do strzaƂu oraz obliczyć odpowiednią iloƛć prochu dla wystrzelenia danej kuli armatniej.
OkoƂo roku 1606-1607, Galileusz skonstruowaƂ termometr. Wykorzystując ruch powietrza wypierającego wodę w naczyniu szklanym.
W 1609 r. Galileusz byƂ jednym z pierwszych, ktĂłrzy uĆŒywali teleskopu do obserwacji gwiazd, planet i ksiÄ™ĆŒyca.
W 1610 r. wykorzystując częƛci teleskopu skonstruowaƂ ulepszony mikroskop.
7 stycznia 1610 - odkryƂ ksiÄ™ĆŒyce Jowisza - Io, Europa, Kallisto 11 stycznia 1610 - odkryƂ kolejny ksiÄ™ĆŒyc Jowisza - Ganimedesa
PozostawiƂ po sobie takĆŒe wiele projektĂłw wynalazkĂłw, ktĂłrych nie zrealizowaƂ jak np. poƂączoną ƛwiecę z lustrem do odbijania ƛwiatƂa wewnątrz budynku, urządzenie do zbioru owocĂłw i przyrząd do pisania przypominający dƂugopis oraz wiele innych.
Zwolennik heliocentrycznej budowy ƛwiata i teorii MikoƂaja Kopernika. W 1616 komisja papieska nakazaƂa mu porzucenie poglądu o ruchu Ziemi. Galileusz jednak nie zrezygnowaƂ i w 1632 wrĂłciƂ do problemu publikując "Dialog o dwĂłch najwaĆŒniejszych systemach ƛwiata: ptolemeuszowym i kopernikowym. W 1633 r. inkwizycja potępiƂa i skazaƂa 70-letniego wĂłwczas Galileusza na doĆŒywotnie więzienie za to, iĆŒ uparcie popieraƂ i gƂosiƂ tezy Kopernika. To jemu przypisuje się sƂowa eppur si mouve – "a jednak się kręci". W obliczu tortur i okrutnej ƛmierci zaƂamaƂ się i odwoƂaƂ swoje tezy, ktĂłre uznaƂ za "absurdalne" i "potępione". Kartezjusz, przebywając w Holandii, napisaƂ dzieƂo "Traktat o ƛwiecie", ktĂłre zniszczyƂ na wieƛć o skazaniu Galileusza.
Więzienie zostaƂo pĂłĆșniej zamienione na areszt domowy na wsi pod Florencją, poƂączony z zakazem spotykania się z innymi naukowcami. Pomimo nadwątlonego zdrowia, nadal zajmowaƂ się nauką, odkryƂ librację KsiÄ™ĆŒyca, zbudowaƂ pierwszy zegar wahadƂowy. W 1637 straciƂ wzrok. W 1638 ukazaƂy się sƂynne Discorsi e dimostrazioni matematiche in torno a due nuove scienze (Rozmowy i dowodzenia matematyczne z zakresu dwĂłch nowych umiejętnoƛci), najwaĆŒniejsze dzieƂo Galileusza, obejmujące jego odkrycia w mechanice.
ZmarƂ 8 stycznia 1642 roku w Arcetri.

bottom of page